Năm 2013 là năm đầu tiên cả nước lấy ngày 9/11 hàng năm là ngày Pháp luật Việt Nam, nhằm tôn vinh Hiến pháp, pháp luật, giáo dục ý thức thuợng tôn pháp luật cho mọi người trong xã hội. Sau quy định của Hiến pháp về ngày Quốc khánh, đây là lần thứ 2, có một đạo luật quy định về một sự kiện chính trị, pháp lý đuợc tổ chức hàng năm – Ngày Pháp luật Việt Nam của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Đây là dịp để các cấp chính quyền và nhân dân cụ thể hóa chủ trương “Sống làm việc theo Hiến pháp và pháp luật”. Với thành phố Tam Kỳ, trong những năm qua, công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật được triển khai rộng khắp và đồng bộ từ thành phố đến xã phường và thôn khối phố, những văn bản luật mới, những qui định liên quan trực tiếp đến công việc hằng ngày của cán bộ công chức, của nhân dân được các cấp, các ngành và địa phương quan tâm triển khai thường xuyên liên tục và có hiệu quả. Góp phần đưa các quy định pháp luật đi vào đời sống và hướng đến tất cả các ngày còn lại trong năm đều là Ngày pháp luật. 

Tam Kỳ là một thành phố trẻ đang trên đà phát triển đi lên trở thành đô thị hiện đại, quá trình phát triển một mặt mang lại những đổi thay tích cực cho diện mạo và cuộc sống của nhân dân, mặt khác cũng bộc lộ những hạn chế, bấp cập. Đó là dân số tăng nhanh kéo theo sự phức tạp về an ninh trật tự, tỷ lệ tội phạm ngày càng gia tăng và núp bóng dưới nhiều hình thức khác nhau, tiềm ẩn mối nguy hiểm đối với xã hội.

Theo chân cán bộ điều tra len lỏi vào các khu dân cư ẩm thấp, phức tạp về an ninh, chúng tôi bắt gặp những dấu vết còn sót lại của tội phạm buôn bán và tiêm chích ma túy như bơm kim tiêm đã qua sử dụng vứt bừa bãi khắp nơi, kể cả ở công trình công cộng… Trên lĩnh vực an toàn giao thông, dù thành phố Tam Kỳ đã chính thức lắp đặt hệ thống camera giám sát 24/24 giờ để theo dõi, nhưng thỉnh thoảng vẫn xuất hiện những quái xế mặt còn non choẹt điều khiển xe như đu dây, còn chuyện vượt đèn đỏ thì vẫn nhan nhản. Không chỉ riêng thanh thiếu niên mà đối tuợng người lớn được xem là có hiểu biết về quy định pháp luật vẫn có truờng hợp cố tình vi phạm, xây dựng nhà trái phép… lấn chiếm vỉa hè lề đường làm nơi kinh doanh buôn bán và còn vô số vụ việc liên quan đến trộm cắp, gây gổ, đánh nhau, tranh chấp đất đai, kiện tụng… Tất cả đang làm xấu đi hình ảnh của một thành phố thân thiện mà mọi người ra sức xây dựng, và hơn thế, nó còn đe dọa nghiêm trọng đến bình yên của người dân.

Theo điều tra của cơ quan hành pháp, nguyên nhân dẫn đến phạm tội trứơc hết là do các đối tượng thiếu hiểu biết về pháp luật, bị bạn bè lôi kéo rủ rê vào con đuờng phạm tội. Bên cạnh đó, cũng có không ít người biết trước con đuờng bất chính nhưng bị hoa mắt trứơc ma lực của đồng tiền, hoặc vì thói hung hăng, côn đồ mà dẫn đến phạm tội gây ra nỗi đau chia ly cho gia đình mình và gia đình nạn nhân. Đặc biệt, tỷ lệ phạm tội trong lứa tuổi thanh thiếu niên ngày càng tăng cũng xuất phát từ sự thiếu quan tâm, buông lỏng quản lý của gia đình, nhiều bậc làm cha làm mẹ chỉ mãi lo kiếm tiền mà không quan tâm giáo dục con cái tốt, khiến trẻ trở thành những cô chiêu cậu ấm thừa tiền nhưng thiếu thốn tình thương và dần sa vào lối sống đồi trụy, bạo lực, ăn chơi hư hỏng. Tất cả đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về những nguy hại đến sự phát triển của xã hội.

Trong bối cảnh đó, pháp luật chính là công cụ hữu hiệu để duy trì sự công bằng của xã hội, trừng trị, răn đe kẻ phạm tội, bảo vệ người lương thiện và đảm bảo công lý đuợc thực thi. Đối với những tội phạm nguy hiểm và ngoan cố, pháp luật luôn tuyên án hết sức nghiêm khắc nhưng song song với đó là cánh cửa rộng mở, khoan dung để người lầm lỗi một lòng hướng thiện quay về. Đây cũng chính là tôn chỉ của pháp luật Việt Nam, với vai trò chính là công cụ ngăn ngừa, răn đe tội phạm, góp phần khuyến khích cái thiện, hạn chế, đẩy lùi cái ác. Tuy nhiên cũng cần nhìn nhận rằng, bên cạnh biện pháp chế tài nghiêm khắc, cần tăng cường các biện pháp giáo dục, tuyên truyền pháp luật đến nhân dân để mỗi công dân tự ý thức đuợc hành vi của mình, sống theo Hiến pháp và pháp luật, từ đó ngăn chặn gốc rễ các mầm mống phạm tội.

Với thành phố Tam Kỳ, thời gian qua hoạt động tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật đã đuợc thực hiện liên tục, bền bỉ thấm sâu, lan tỏa rộng khắp đến tận đời sống nhân dân. Từ đầu năm đến nay, duới sự huớng dẫn của ngành Tư pháp, các cấp hội đã tổ chức hằng trăm hội nghị triển khai Luật cho cán bộ công chức, gần 1000 buổi phổ biến cho nhân dân tại thôn, khối phố; tổ chức được nhiều hội thi như: thanh niên với pháp luật, rung chuông vàng, à ra thế; phiên tòa giả định; lễ chào cờ hằng tháng thành phố đều kịp thời, cập nhật phổ biến những thông tin pháp luật mới bổ sung sửa đổi đến cán bộ công chức viên chức. Đồng thời bằng rất nhiều hình thức đưa pháp luật đến tận cơ sở và nhân dân. Đặc biệt trong công tác hòa giải với đội ngũ 777 hòa giải viên cơ sở, đã hòa giải thành hàng nghìn vụ tranh chấp, riêng trong năm 2012 và 2013 đã hòa giải thành gần 400 vụ việc khác nhau. Tiêu biểu là mô hình tổ hòa giải của thôn Đồng Nghệ, xã Tam Ngọc đã hòa giải thành nhiều vụ việc mâu thuẩn phức tạp về đất đai. Ông Đinh Văn Tiếc – Tổ trưởng Tổ hòa giải thôn Đồng Nghệ cho biết: “Phần lớn mâu thuẫn của bà con địa phương đều liên quan đến lĩnh vực đất đai, điều này là thách thức không nhỏ đối với các hòa giải viên ở cơ sở, vì nếu hòa giải không khéo, làm sứt mẻ tình cảm bà con thì khó hòa giải thành, nhưng rất may các thành viên của tổ luôn được bà con quý mến, tín nhiệm nên đến nay đã hòa giải thành hàng trăm vụ việc”.

Thông thuờng, văn bản Luật thừơng rất khô khan, đây là rào cản không nhỏ khiến hoạt động tuyên truyền luật khó thu hút người dân. Thế nhưng bằng kiến thức vững vàng cộng với sự nhiệt tình, sáng tạo trong cách truyền đạt, các tuyên truyền viên ở Tam Kỳ đã biến những buổi tuyên truyền trở thành ngày hội sinh hoạt, tìm hiểu pháp luật của nhân dân. Hình ảnh thường thấy ở các buổi tuyên truyền luật buổi tối ở các địa phuơng trên địa bàn thành phố là cán bộ nhiệt tình hướng dẫn, người dân chăm chú lắng nghe và đặt câu hỏi từ những thực tế cuộc sống hàng ngày để đôi bên cùng thảo luận, phản biện nhằm tìm hứơng giải quyết đúng đắn nhất. Nhờ đó, giúp bà con thấm sâu hơn về chính sách pháp luật và vận dụng linh hoạt vào cuộc sống. Đồng thời từ đó mỗi người dân lại trở thành một tuyên truyền viên tích cực với người thân, cộng đồng họ sinh sống. Chị Trần Thị Quyên, người dân phường An Sơn Tam Kỳ chia sẻ: “Những lúc khối phố có thông tin về tình hình biển đảo hay giới thiệu văn bản luật mới, tôi thường đến dự để nghe, không chỉ riêng tôi mà đối với nhiều người dân khác, thông tin về chủ quyền biển đảo quốc gia đang là vấn đề nóng mà mọi người rất quan tâm.”

Không chỉ quan tâm đến những thông tin tuyên truyền một cách thụ động, nhiều người dân còn thẳng thắn góp ý với cán bộ tư pháp về phương pháp tuyên truyền làm sao cho phát huy hiệu quả một cách tốt nhất. Anh Trần Minh Đạo, người dân phường An Sơn, Tam Kỳ chia sẻ: “Điều quan trọng nhất vẫn là cách trình bày của người tuyên truyền viên, nếu họ diễn đạt thu hút, lựa chọn nội dung luật sát với thực tế cuộc sống thì sẽ rất hấp dẫn, lôi cuốn đối với người nghe, còn nếu diễn đạt khô khan, theo tài liệu thì sẽ rất khó để nhân dân nắm bắt”.

Một nhân tố quan trọng khác góp phần vào hiệu quả công tác tuyên truyền đó chính là lực lượng cán bộ ĐVTN, HSSV, đây là đội ngũ luôn tràn đầy nhiệt huyết, sẵn sàng tham gia công tác tuyên truyền. Thông qua các hội thi như Thanh niên với môi truờng và biến đổi khí hậu, Trường Sa Hoàng Sa trong tim em, mô hình thanh niên nói không với vi phạm pháp luật và an toàn giao thông… họ đuợc trang bị đầy đủ các kíên thức cần thiết để bản thân gương mẫu chấp hành và vận động các tầng lớp nhân dân nhất là người cùng trang lứa  tham gia.

Có thể nói ngành Tư pháp thành phố Tam Kỳ đã đi truớc so với các địa phương trong tỉnh trong việc thực hiện ngày Pháp luật Việt Nam, bởi ngay từ đầu năm 2013, toàn bộ 13 xã phuờng trên địa bàn thành phố đã tiếp tục phát huy vai trò đội ngũ tuyên truyền viên, cộng tác viên phổ biến chính sách giáo dục pháp luật đến tận địa bàn thôn khối phố, đồng thời thông qua kênh thông tin trực tuyến của phòng Tư pháp, các tổ chức và công dân có vuớng mắc về quy định pháp luật sẽ đuợc giải đáp một cách cụ thể, chính xác và nhanh chóng. Ngành cũng luôn chắt lọc những thông tin về chính sách mới có ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống dân sinh để cập nhật vào đầu mỗi tháng. Nhờ đó, giúp nhân dân nắm bắt luật một cách tích cực, hiệu quả.

Năm 2013 là năm đầu tiên cả nuớc tổ chức Ngày Pháp luật theo Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật với quy mô rộng lớn, thống nhất. Vì vậy, ngày Pháp luật năm 2013 có ý nghĩa quan trọng, trở thành ngày hội sinh hoạt chính trị - pháp lý sâu rộng trong phạm vi toàn quốc, nhằm phát huy ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật của cán bộ, công chức, viên chức và các tầng lớp nhân dân trong thực hành “Sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật”. Ngành Tư pháp thành phố cũng đã có nhiều giải pháp nhằm tiếp tục phát huy vai trò luật pháp, góp phần quan trọng giữ vững ổn định trật tự xã hội. Trong thời gian tới, Tam Kỳ sẽ tập trung tuyên truyền tại các dự án đang triển khai, tổ chức theo hình thức đối thoại giữa nhân dân với pháp luật để từ đó vận động nhân dân chấp hành nghiêm các quy định pháp luật. Trước đây, chủ yếu tuyên truyền miệng, như vậy sẽ rất khó khăn khi tập hợp nhân dân, sắp tới chúng tôi sẽ đa dạng các hình thức tuyên truyền, chọn những chủ đề, nội dung thiết thực mà nhân dân thực sự bức xúc để ưu tiên giải quyết. Làm sao để cung cấp những thông tin pháp luật nhân dân thực sự cần một cách hiệu quả nhất. Ông Nguyễn Hồng Lai – Truởng phòng Tư pháp thành phố cho biết.

Công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật đóng vai trò quan trọng trong công tác giáo dục chính trị tư tưởng nói chung. Để công tác này thực sự có hiệu quả và giúp nhân dân hiểu biết pháp luật từ đó hình thành ý thức sống và làm việc theo hiến pháp, đòi hỏi những người làm công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật phải thực sự kiên trì, bền bỉ và hết mình vì công việc. Với mỗi cán bộ công chức, viên chức, mỗi người dân cần thực hiện nghiêm chỉnh Sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật bởi tôn trọng và chấp hành pháp luật là nét đẹp văn hóa của mỗi người dân/.