Ngay sau khi mở đất, nhân dân Hà Đông dưới sự lãnh đạo của Thổ quan Đại tri châu Hà Đông Đặng Tất vừa chống quân Chiêm Thành, vừa tham gia nghĩa quân tiến ra Nghệ An chống quân Minh xâm lược. Những năm cuối thế kỷ XVII, đầu thế kỷ XVIII, nhân dân Hà Đông liên tục đứng lên chống lại ách thống trị hà khắc của tập đoàn phong kiến nhà Nguyễn. Nhân dân Tam Kỳ đã liên tục nổi dậy đấu tranh chống lại ách thống trị tàn bạo của thực dân Pháp và tay sai: tham gia cuộc khởi nghĩa Cần Vương do các sỹ phu yêu nước Trần Văn Dư, Nguyễn Duy Hiệu, Phan Bá Phiến đề xướng và lãnh đạo (1885- 1887); hưởng ứng phong trào Duy Tân do các sỹ phu Phan Châu trinh, Huỳnh Thúc Kháng, Trần Quý Cáp... đề xướng (1906- 1908). Cuộc vận động Duy Tân được dấy lên từ đất Tam Kỳ đã nhanh chóng lan ra toàn tỉnh Quảng Nam. Những năm đầu thế kỷ XX, nhân dân Tam Kỳ nhất tề đứng lên đấu tranh chống đi phu, chống sưu cao, thuế nặng. Từ đầu năm 1915, dưới sự lãnh đạo của Thái Phiên và Trần Cao Vân, nhân dân Tam Kỳ đã tham gia tích cực phong trào Việt Nam Quang Phục Hội, tuy phong trào thất bại nhưng không làm người dân Tam Kỳ nản lòng, thoái chí. Cuối năm 1925, đầu năm 1926, trên đất Tam Kỳ đã diễn ra hai cuộc vận động chính trị lớn: lấy chữ ký vào kiến nghị đòi ân xá cụ Phan Bội Châu (cuối 1925) và để tang cụ Phan Châu Trinh (tháng 3/1926).vv...
Dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh, Tam Kỳ đã tổ chức thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên vào tháng 5/1930. Từ đó, Đảng bộ Tam Kỳ dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Đảng bộ tỉnh đã lãnh đạo nhân dân Tam Kỳ cùng với toàn tỉnh và cả nước đấu tranh giành độc lập dân tộc, đánh thắng 2 kẻ thù hùng mạnh nhất là thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược.
Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân năm 1968, Tam Kỳ là địa phương duy nhất của miền Nam chiếm được tỉnh đường Quảng Tín và làm chủ thị xã trong gần 9 tiếng đồng hồ trên một diện tích rộng gần 3km2.. Vượt qua nhiều thử thách, khó khăn, quân và dân thị xã đã liên tiếp lập nên nhiều chiến công hiển hách, đập tan mọi mưu mô, xảo quyệt của kẻ thù, cùng quân dân cả nước đi tới đại thắng mùa Xuân năm 1975.
Chính tinh thần quật cường, sự chiến đấu hy sinh quên mình của biết bao đồng chí, đồng bào Tam Kỳ đã góp phần tô thắm truyền thống vẻ vang, trung dũng kiên cường của Đảng bộ và quân dân Tam Kỳ. Với những thành tích đạt được, Đảng bộ và quân dân Tam Kỳ vinh dự được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu: Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân (tháng 8/1998).
Nhiều địa phương, đơn vị của thành phố được phong tặng danh hiệu anh hùng LLVTND: Đại đội Bộ binh V12 (tháng 9/1975); Nhân dân và LLVT xã Tam Thăng (tháng 12/1994); Nhân dân và LLVT xã Tam Ngọc (tháng 4/2000); Nhân dân và LLVT xã Tam Phú (tháng 4/2000); Nhân dân và LLVT xã Tam Thanh (tháng 4/2000); Nhân dân và LLVT phường An Phú (tháng 4/2000); Nhân dân và LLVT phường Hòa Hương (tháng 8/2003); Nhân dân và LLVT phường Trường Xuân (tháng 6/2005); Nhân dân và LLVT phường Tân Thạnh (tháng 6/2005); Nhân dân và LLVT phường Hòa Thuận (tháng 6/2005).
Các cá nhân được phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân là: Đồng chí Châu Thanh Truyền (tháng 12/1994); Lâm Cao Tuệ (tháng 12/2007); Hồ Xuân Quang (tháng 5/2010); Nguyễn Lương Truyền (tháng 2/2010).
Tổng số liệt sỹ của thành phố Tam Kỳ là: 3.390. Tổng số thương binh, bệnh binh là: 1.260. Đã có 422 mẹ được phong tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam Anh hùng.
Ban Biên Tập